Blogi

Smak na życie
Małgorzata Marszelewska
Prowadząca środowe audycje kulinarne w Radiu Maryja
Wielkanocna Pascha i inne przysmaki
Wtorek, 24 marca 2015 (01:32)Solemnitas Solemnitatum, czyli uroczystość uroczystści - tak w VI wieku papież Grzegorz Wielki nazwał Wielkanoc. Poprzedzana Wielkim Postem, Wielkanoc to największa uroczystość kościelna. W Polsce było to też zawsze święto rodzinne poświęcone jedzeniu. Po czterdziestodniowym Wielkim Poście, już od Palmowej Niedzieli czekano z niecierpliwością na Wielką Niedzielę. Upływała ona na ogół w ścisłym gronie rodzinnym, na rozkoszowaniu się smakołykami ze świątecznego stołu. Dopiero poniedziałek wielkanocny był dniem składania wizyt sąsiadom i znajomym. Ta tradycja przetrwała do naszych czasów, nic więc dziwnego, że poza przeżyciami duchowymi Wielkiego Tygodnia, staramy się również przygotować niecodzienne smakołyki na świąteczny stół, tak, aby tradycji stało się zadość! I jak zawsze najważniejsze jest to, że ten stół, tak jak i ten pierwszy - Eucharystyczny- jednoczy nas i sprawia, że czas na jedną chwilę przestaje pędzić i znowu możemy spotykać się w poczuciu bliskości i wzajemnej życzliwości - to jest najpiękniejsza idea zasiadania przy wspólnym stole.
Zacznijmy od konkretów. Ponieważ na wielkanocnym stole pierwsze miejsce zajmują wszelakie mięsiwa, za Hanną Szymanderską podaję przepisy, które znajdują się w jej książce, pt:"Polskie tradycje świąteczne". Są to marynaty do wszystkich rodzajów mięs i schab po staropolsku.
1. MARYNATA DO WSZYSTKICH RODZAJÓW MIĘS
SKŁADNIKI: 1,5 szkl.czerwonego wytrawnego wina; 3-4 łyżki oleju; 1 drobno pokrojona cebula; 1/2 łyżeczki suszonego tymianku; pokruszony listek laurowy; 8-10 ziarenek kolendry; 4-5 ziarenek ziela angielskiego; 2-3 ząbki czosnku; 3-4 ziarenka pieprzu; 1/2 łyżeczki soli. WYKONANIE: roztarty z solą czosnek mieszamy z pozostałymi składnikami. Umyte i osuszone mięso wkładamy do kamiennego garnka, zalewamy marynatą, przykrywamy, obciążamy, zostawiamy na 2-4 dni w chłodnym miejscu, od czasu do czasu przekręcając, aby się równo zamarynowało.
2. MARYNATA WINNA
SKŁADNIKI: 1 szkl. białego wytrawnego wina; 1/2 szkl. octu winnego; 2-3 ząbki czosnku; szczypta mielonych goździków; po 1/2 szkl. drobniutko pokrojonego selera naciowego i zielonej pietruszki; 1 posiekana cebula;1 starta na tarce marchewka; 1/2 łyżeczki soli; 1/4 łyżeczki mielonego pieprzu. WYKONANIE: roztarty z solą czosnek mieszamy dokładnie z pozostałymi składnikami marynaty (nie gotujemy). Umyte i osuszone mięso wkładamy do kamiennego garnka, zalewamy marynatą, zostawiamy na 1-2 dni w chłodnym miejscu, często przekręcamy, aby się równo zamarynowało. Można używać do wszystkich rodzajów mięs i drobiu.
3. MARYNATA ZIOŁOWA
SKŁADNIKI: 2 szkl. białego wytrawnego wina; 1 kieliszek koniaku; 2 łyżki oleju;1/4 łyżeczki mielonych jagód jałowca; po 1/4 łyżeczki suszonych ziół : rozmarynu, majeranku, tymianku; 1-2 ząbki czosnku; 1 mały drobno pokrojony por; 1/4 selera; 1 marchewka, starte na tarce jarzynowej; 1/2 łyżeczki zmielonego pieprzu. WYKONANIE: składniki marynaty dokładnie mieszamy (nie gotujemy). Zalewamy mięso, zostawiamy na 2-3 dni w chłodnym miejscu.
4.SCHAB PO STAROPOLSKU
SKŁADNIKI: ok. 1 kg schabu środkowego bez kości; 1 łyżeczka soku z cytryny; 2 łyżeczki otartego majeranku; 100g suszonych śliwek bez pestek; 2 łyżki miodu; 2 duże cebule; 1 łyżka smalcu; 1 łyżka dowolnego tłuszczu; 1/2 szkl. białego wytrawnego wina; sól, pieprz. WYKONANIE: umyty i osuszony schab skrapiamy sokiem z cytryny, nacieramy solą, pieprzem i połową majeranku, owijamy folią i zostawiamy na 3-4 godziny w chłodnym miejscu. Wyjmujemy z folii, obsmażamy ze wszystkich stron na silnie rozgrzanym smalcu, przekładamy do rondla, skrapiamy częścią wina, polewamy stopionym tłuszczem, wstawiamy do nagrzanego piekarnika. Umyte śliwki zalewamy wodą, zostawiamy na kilka minut, po czym krótko obgotowujemy. Obraną cebulę drobno kroimy. Po 20 min. pieczenia schab posypujemy cebulą, obkładamy śliwkami, skrapiamy wodą, w której się moczyły, oraz resztą wina, przykrywamy, pieczemy 40 - 50 min. Miękkie mięso wyjmujemy, przestudzamy, kroimy w plastry, układamy na żaroodpornym półmisku. Do sosu dodajemy łyżeczkę majeranku, miód i pieprz, zagotowujemy, przecieramy przez sito. Sosem tym polewamy mięso i wstawiamy je jeszcze na chwilę do nagrzanego piekarnika. Podajemy z kluskami śląskimi lub pieczonymi ziemniakami.
Poza mięsnymi przysmakami, jajami, żurkiem, na świątecznym stole królują wypieki. Ukoronowaniem ich jest wielkanocna pascha. Warto przyrządzić ten przysmak ze zrobionego własnoręcznie twarogu, gdyż tylko wtedy uzyskamy pełnię smaku tego pysznego deseru.
5. PASCHA BRZOSKWINIOWA
SKŁADNIKI: 2 litry mleka (świeżego, nie może być homogenizowane, jakim jest mleko kartonowe); 6 jajek; 1/2 litra kwaśnej śmietany; 25 dkg masła; 1 i 1/4 szkl.cukru pudru; 10 dkg rodzynek; 1 torebka cukru waniliowego; 1 puszka (425 ml) brzoskwiń; 5 dkg skórki pomarańczowej. WYKONANIE: zagotować mleko. Dodać jajka roztrzepane ze śmietaną i cukrem waniliowym, wymieszać. Podgrzewać na bardzo małym ogniu ponad godzinę, aż twaróg dobrze oddzieli się od serwatki. Przelać na sitko wyłożone gazą, odłożyć na całą noc, aby twaróg odciekł. Masło rozetrzeć z cukrem pudrem . Nie przerywając ucierania, dodawać twaróg, rodzynki, pokrojoną skórkę pomarańczową i brzoskwinie. Przełożyc do formy wyłożonej gazą, obciążyć, schłodzić kilka godzin. Przed podaniem wyjąć z formy i udekorować.
6. BABKA AJERKONIAKOWA
SKŁADNIKI: 15 dkg mąki pszennej; 10 dkg mąki ziemniaczanej; 1 torebka proszku do pieczenia (mała); 25 dkg cukru pudru; 2 torebki cukru waniliowego; 250 ml oleju słonecznikowego lub innego dobrego gatunku; 5 jajek; 250 ml ajerkoniaku; cukier puder do posypania, trochę tłuszczu i bułki tartej do formy. WYKONANIE: mąkę wymieszać z mąką ziemniaczaną, proszkiem do pieczenia, cukrem pudrem i cukrem waniliowym. Dodać olej, jajka i ajerkoniak, dokładnie wymieszać. Formę na babkę (o średnicy 21 cm, pojemności 2 litrów) posmarować tłuszczem, posypać bułką tartą. Następnie wypełnić przygotowanym ciastem, wierzch gładko wyrównać. Formę wstawić do wcześniej nagrzanego piekarnika, ciasto piec 1 godz. w temp. 175 stopni C. Ciasto po upieczeniu odstawić na 10 min. a następnie ostrożnie wyjąć z formy. Babkę wystudzić, przed podaniem oprószyć cukrem pudrem.
7. MAZUREK Z MASĄ KAKAOWĄ LUB ORZECHOWĄ
SKŁADNIKI NA KRUCHY SPÓD: 2 szkl. mąki; 1/2 kostki zimnego masła; ćwierć szkl. cukru pudru; 2 żółtka; szczyptę soli. WYKONANIE CIASTA: do mąki, cukru pudru oraz soli dodaj pokrojone masło. Składniki posiekaj nożem, aż utworzą się drobne grudki. Dodaj żółtka, wyrabiaj. Gotowe ciasto owiń folią i włóż na godzinę do lodówki. Później rozwałkuj je (powinno mieć mniej więcej pół centymetra grubości) i przenieś na blaszkę. Podziurkuj widelcem, żeby w czasie pieczenia nie powstały pęcherzyki powietrza. Piecz 20 min. w 200 stopniach C.
SKŁADNIKI NA MASĘ KAKAOWĄ: opakowanie serka śmietankowego; kostkę masła; 1 szkl. cukru; 3 łyżki kakao; 8 żółtek; 4 białka; 2 opakowania cukru waniliowego. NA POLEWĘ: 4 łyżki gorącego mleka; 4 łyżki cukru pudru; 3 łyżki kakao; 1/2 kostki masła. WYKONANIE: wymieszaj masło z cukrem, cukrem waniliowym, serkiem, kakao i żółtkami. Ubite białka dodaj do masy. Rozsmaruj krem na cieście. Piecz godzinę w 160 stopniach C. Odstaw, by ostygło. Przygotuj polewę: w rondelku rozpuść cukier w mleku, mieszając, dodaj masło. Zdejmij z ognia, wsyp kakao, dobrze rozetrzyj.Przestudź. Polej ciasto, udekoruj migdałami, skórką pomarańczową i lukrem.
SKŁADNIKI NA MASĘ ORZECHOWĄ: 1/2 paczki pokruszonych herbatników; 1/2 kostki miękkiego masła; 1/2 szkl. cukru; 3 jajka; łyżeczkę cynamonu; łyżkę kakao; dużą garść mielonych orzechów; dużą garść płatków migdałowych. WYKONANIE: masło utrzyj z połową cukru. Dodaj żółtka, cynamon oraz kakao. Białka ubij z resztą cukru na sztywną pianę. Do masy maślano- żółtkowej wrzuć orzechy ( jakie lubisz), migdały i herbatniki. Dodaj pianę, delikatnie wymieszaj, rozprowadź na cieście. Wstaw ponownie do piekarnika na 40 min.
SMACZNEGO!
P.S. Jak zrobić pyszny zakwas do żurku lub białego barszczu? Pamiętajmy, że zakwas na żurek robimy z mąki żytniej a na biały barszcz z mąki pszennej. Do 0,5 l słoika wsyp 5 łyżek mąki, zalej do pełna letnią, przegotowaną wodą, dodaj przekrojone 4 ząbki czosnku. Wrzuć majeranek, liście laurowe, ziele angielskie. Zamieszaj, przykryj ściereczką i pozostaw na 3-4 dni w ciepłym pomieszczeniu. Jeśli chcesz pozyskać zakwas szybciej, dodaj skórkę razowego chleba. Życzę błogosławionych Świąt Zmartwychwstania Pańskiego i radosnego świętowania przy wspólnym stole w kręgu najbliższych i przyjaciół!